آینده‌پژوهی فقر
آینده نگری تقریباً معادل لفظ “حزم” در زبان عربی است. در اصطلاح آینده نگری یعنی گسترش افق دید خود و دیدن پشت پرده مسائل و هم چنین زمانی که شخص در آن است؛ یعنی در زمان حال، آینده را دیدن که نتیجه آن، چاره اندیشی برای رخدادهای احتمالی است. امام علی(علیه السلام) در بیان تعریف دوراندیشی می فرمایند: “الحزم، النظر فی العواقب ومشاوره ذوی العقول: دوراندیشی، نگاه کردن به عاقبت های کار و مشورت کردن با خردمندان است.” (غررالحکم و درر الکلم، حدیث 1915)
فقر به معناي ناتواني در تامين نيازهاي اساسي زندگي از قبيل خوراک، پوشاک ، مسکن و معيشت خانواده مي‌باشد .فقر موجب محدود شدن توسعه انساني گرديده و صدمات گسترده و طولاني مدتي بر جاي ميگذارد. بنابراين، کاهش فقر از اهداف توسعه به شمار مي رود و در برنامه هاي توسعه اقتصادي کشور با تاکيدي که بر بسط و تحقق عدالت اجتماعي گرديده اهميت مضاعف يافته است .سازمان ملل متحد و بانک جهانی جامعه بین الملل را به استراتژی‌های مبارزه با فقر در سراسر جهان تشویق می‌کند. کاهش فقر در کشورهای در حال توسعه یا کم‌درآمد با اهداف توسعه هزاره همراه است که هدف آن کاهش فقر، گرسنگی و بیماریهایی که بر زندگی انسان‌ها تاثیر می‌گذارد. هاتون و چاندلر (2009) بیان میکنند که شناخت علل اساسی فقر برای موفقیت در ارائه یک استراتژی مبارزه با فقر ضروری است. آن‌ها به ویژگی‌های خانوادگی، اجتماعی و منطقه‌ای به عنوان عوامل کلیدی فقر اشاره میکنند. ویژگی‌های منطقه‌ای که بر آینده فقر تاثیر می‌گذارد به صورت زیر می‌باشد:
- حکومت: سیاسی، مدیریتی و اقتصادی
- شرایط اقلیمی: بارندگی، شرایط زمین، سلامتی و امنیت غذایی
- مکان جغرافیایی: دور بودن و ایزوله بودن
- پایداری: سیاست‌های پایدار، اقتصاد پایدار و کسب‌و‌کار پایدار
- عدالت: عدالت اقتصادی، عدالت جنسیتی، عدالت اجتماعی و فرهنگ فقر
- زیرساخت: حمل‌ونقل، فناوری اطلاعات و ارتباطات و شبکه فاضلاب
- دسترسی به منابع: آب، زمین و انرژی
- دسترسی به خدمات عمومی و اجتماعی: مراقبت سلامتی، آموزشی و قانون و مقررات
در آینده پژوهی فقر توجه به فرهنگ‌سازی در مورد فقر و رسیدن به تعریفی یکپارچه در مورد آن و تغییر گفتمان فقرزدایی حائز اهمیت است. آینده‌پژوهی برای برنامهریزیهای صحیح دولت در جهت کاهش فقر مورد استفاده قرار میگیرد. شش مرحله شامل: توصیف دامنه (فریم)، ارزیابی فعلی (اسکن)، توصیف آینده نزدیک (پیش‌بینی)، آینده دور (پیش‌بینی)، تجزیه و تحلیل مفاهیم (چشم‌انداز)، سناریوها: مسائل و فرصت‌ها (توصیه های برنامه ریزی) به منظور آینده‌نگری فقر انجام میگیرد.
ضرورت و اهمیت آینده‌پژوهی فقر
یکی از علل عدم موفقیت کشورها در کاهش فقر بی‌توجهی به مسئله آینده‌پژوهی در فقر و برنامه‌ریزی در راستای آن می‌باشد. آینده‌نگری فقر در برنامهریزیهای دولتی دارای اهمیت بالایی است و باید شناخت دقیقی از آینده فقر و با پیش‌بینی آینده فقر در کشور برنامه دقیق و درستی را طراحی نمود. همچنین نهادهای مدنی و بخش خصوصی نیز در راستای برنامه‌های دولتی و چشم‌انداز مطرح شده در آینده‌پژوهی فقر کشور به فعالیت می‌پردازند. بنابراین لازم است به آینده‌نگری فقر که نه‌تنها در جهت کاهش فقر بلکه در راستای دستیابی به توسعه پایدار می‌باشد، بپردازیم.
اهداف و خدمات
آینده‌پژوهی فقر برای پاسخگویی به سه پرسش کلیدی را بررسی می کند: چقدر احتمال ورود، خروج، و فقر دوباره وجود دارد؟ چه مدت مردم در فقر باقی می مانند؟ و چه حوادثی با ورود و خروج از فقر همراه است؟
آینده‌پژوهی فقر در راستای اهداف زیر انجام میگیرد:
آینده فقر با توجه به شاخصهای فقر در سطح استان‌های کشور
پیامدهای آینده فقر با توجه به توسعه پایدار در بلندمدت
استراتژی‌های کاهش فقر به منظور ایجاد آینده مورد نظر
.
.
.
.