.
تدوین مدل کسب‌وکار و ارزيابی مالی طرح راه‌اندازی مراکز خصوصی دیالیز
.
.
.
.
طرح مسئله
مراکز دیالیز در سطح کشور در سال‌های گذشته به صورت دولتی و همگی توسط وزارت بهداشت اداره می‌شد، اما از سال 1396 به تدریج واگذاری آنها به بخش خصوصی کلید خورد. شرکت خدمات درمانی سلام پس از اجرای مراحل قانونی و شرکت در مزایده، مدیریت تعداد 50 مرکز دیالیز را در مناطق مختلف کشور بر عهده گرفت. این مراکز البته دارای ظرفیت‌های مختلف، به لحاظ تعداد تخت دیالیز هستند، به طوری که تنوع آنها از مراکز 5 و 8 تخته تا 40 تخته و 50 تخته را در بر دارد. در این پروژه مدل‌های مختلف کسب و کار برای مدیریت این مراکز و نیز ارزیابی مالی و پیش‌بینی وضعیت آینده این مدل‌ها باید به صورت همزمان مورد بررسی قرار می‌گرفت. مدیریت متمرکز تعداد 50 مرکز دیالیز با پراکندگی گسترده در 10 استان کشور دشواری‌های مدیریتی فراوان به همراه داشت. به علاوه ارزیابی مالی دقیق از حجم سرمایه‌گذاری مورد نیاز، هزینه‌های عملیاتی، پیش‌بینی وضعیت گردش نقدینگی و ریز هزینه و درآمد وجود نداشت. مدیریت ارشد شرکت خدمات درمانی سلام با تعریف و برون‌سپاری این پروژه، طراحی مدل بهینه برای مدیریت این کسب و کار و نیز ارزیابی مالی آن را با جدیت دنبال کرد و همزمان عملیات اجرایی و مراحل راه‌اندازی مراکز توسط مدیران شرکت پیگیری شد و در سال 1397 به اجرا رسید.
روش حل مسئله
در این پروژه ابتدا سناریوهای مختلف برای مدیریت مراکز دیالیز طراحی و تدوین شد، به طوری که هر سناریو مدل کسب و کار خاصی را در پی داشت و البته نیازمند محاسبات و ارزیابی مالی جداگانه‌ای بود. به علاوه شناسایی مدل بهینه در هر استان نیازمند ارزیابی خاص بود، چرا که هزینه‌های سرمایه‌ای و بخشی از هزینه‌های جاری نیز در مناطق مختلف کشور تفاوت‌هایی دارد و طبعا نمی‌توان یک مدل را به عنوان مدل بهینه به کل کشور تعمیم داد. برای حل دقیق این مساله از ابزار داشبورد مدیریتی ارزیابی مالی استفاده شد. به عبارتی تدوین صورتهای مالی درآمد-هزینه و جریان نقدی و نیز محاسبه شاخص‌های ارزیابی اقتصادی و مالی طرح با قابلیت به‌روزرسانی دینامیک انجام شد؛ طوری که بتوان با هر تغییری در نرخ‌ها و ظرفیت‌ها، مدل‌های مختلف را به صورت جداگانه برای هر مرکز دیالیز با سرعت و دقت بالا ارزیابی و حالت بهینه را استخراج نمود.
نتایج پروژه
یکی از دستاوردهای این پروژه شناسایی مدل بهینه کسب و کار در بیشتر مراکز دیالیز به صورت راه‌اندازی و استقرار هر مرکز و سپس برون‌سپاری امور اجرایی و مدیریتی هر یک از مراکز دیالیز در سطح کشور بود. به این ترتیب مدیران و کارشناسان شرکت خدمات درمانی سلام مستقر در تهران ارزیابی عملکرد مراکز و نظارت بر آنها به لحاظ رعایت استانداردها و الزامات بهداشتی و پزشکی خدمات دیالیز را بر عهده دارند و هر یک از مراکز توسط مدیریت مستقل و با بهره‌وری بالا به ارائه خدمات به بیماران دیالیزی می‌پردازند، چرا که در این مدل سود نهایی هر مرکز با ارتقای بهره‌وری افزایش می‌یابد. به علاوه با توجه به ایجاد و توسعه فن‌آوری تولید دستگاه همودیالیز در کشورمان، تهیه این دستگاه‌ها برای مراکز، که بخش مهمی از هزینه‌های سرمایه‌ای مراکز دیالیز را در بر دارد، به یک شرکت خصوصی دانش‌بنیان داخلی واگذار گردید و برای نخستین بار تعداد زیادی از مراکز خصوصی دیالیز با دستگاه‌های کاملا ایرانی در سطح کشور راه‌اندازی شد. تحلیل حساسیت هزینه‌ها و محاسبات مربوط به شاخص‌های مالی در داشبورد مدیریتی نشان داد که این کسب و کار حاشیه سود بالایی ندارد، اما عزم مدیریت شرکت خدمات درمانی سلام برای ارائه و توسعه خدمات، این شرکت را به سمت بهینه‌سازی طرح، با انجام محاسبات و مطالعه دقیق جهت استخراج مدل بهینه کسب و کار سوق داد و هم اکنون این مراکز در سطح کشور با بهره‌وری مناسب و رعایت الزامات پزشکی و قانونی به ارائه خدمات به بیماران می‌پردازند. دستاورد مهم دیگر در این پروژه داشبورد مدیریتی ارزیابی مالی است که قابلیت به‌روزرسانی داده‌های مختلف مانند درصد بهره‌برداری از ظرفیت مراکز و ریز هزینه‌های عملیاتی و نرخ‌های درآمد آن موجب می‌شود کارفرما در هر زمان به تحلیل و ارزیابی شاخص‌های مالی و پیش‌بینی وضعیت کسب و کار در آینده بپردازد.